موتور خودروی شما، قلب تپندهای است که با کار کردن، گرمای زیادی تولید میکند. سیستم خنککاری وظیفه دارد این گرما را در محدوده دمایی استاندارد و ایمن نگه دارد تا موتور بتواند با راندمان کامل کار کند. دیدن ناگهانی عقربه آمپر آب که به منطقه قرمز میرسد یا خروج بخار از زیر کاپوت، یک زنگ خطر جدی است. بیتوجهی به این هشدارها و ادامه رانندگی در این شرایط، میتواند منجر به آسیبهای فاجعهبار و هزینههای بسیار سنگین تعمیر شود. درک عواقب و خطرات داغ شدن موتور خودرو به شما کمک میکند تا در زمان مناسب، اقدامات درست را انجام دهید.
با KMC همراه باشید
تخریب قطعات حیاتی موتور خودرو: فاجعهای خاموش در پیشرانه
بالا رفتن بیش از حد دما، بر تمام سیالات و قطعات موتور تأثیر منفی میگذارد و یک فرآیند تخریبی زنجیرهای را آغاز میکند. زمانی که دمای موتور از حد ایمن عبور میکند، دیگر تنها مایع خنککننده نیست که آسیب میبیند.
سوختن واشر سرسیلندر
یکی از شایعترین و گرانترین خطرات داغ شدن موتور خودرو، سوختن واشر سرسیلندر است.
- واشر سرسیلندر وظیفه آببندی فضای بین بلوک موتور و سرسیلندر را برعهده دارد تا از مخلوط شدن آب و روغن و نشت گازهای احتراق جلوگیری کند.
- گرمای شدید باعث تاب برداشتن و تغییر شکل سرسیلندر یا بلوک موتور میشود و واشر سرسیلندر نمیتواند این دو قطعه را به درستی آببندی کند.
- سوختن واشر سرسیلندر میتواند باعث ورود مایع خنککننده به محفظه احتراق یا ورود روغن به سیستم خنککاری شود که در اصطلاح به آن “آب و روغن قاطی کردن” میگوییم.
بیشتر بخوانید: علائم بالانس نبودن لاستیک های خودرو چیست؟
آسیب به روغن موتور و روانکاری
گرمای بیش از حد، خواص حیاتی روغن موتور را کاملاً از بین میبرد.
- روغن موتور علاوه بر روانکاری، ۷۵ تا ۸۰ درصد از گرمای موتور را دفع میکند و باید دمای آن بین ۹۰ تا ۱۰۵ درجه سانتیگراد حفظ شود.
- زمانی که دمای روغن از ۱۱۰ درجه سانتیگراد فراتر میرود، مولکولهای روغن میشکنند، خاصیت روانکاری آن به شدت کاهش مییابد و فرایند اکسیداسیون آغاز میشود.
- نتیجه این فرایند، تولید اسیدها و لجنهای مضر است که مجاری باریک روغن را مسدود کرده و قطعات متحرک مانند بلبرینگها و میللنگ، بدون روانکاری مناسب، با اصطکاک بالا شروع به کار میکنند.
عواقب مکانیکی جدی و پرهزینه موتور خودرو
وقتی روغن موتور دیگر نتواند وظیفه روانکاری خود را انجام دهد و قطعات اصلی موتور داغ شوند، آسیبهای مکانیکی جدیتری رخ میدهد.
یاتاقان زدن موتور خودرو
یاتاقان زدن، نتیجه مستقیم نبود روانکاری یا داغ شدن بیش از حد است.
- یاتاقانها قطعات حساسی هستند که بین میللنگ و شاتونها قرار میگیرند و وظیفه تحمل فشار و کاهش اصطکاک را بر عهده دارند.
- هنگامی که روغن داغ و لجنزده خاصیت خود را از دست میدهد، اصطکاک یاتاقانها با میللنگ افزایش مییابد و این قطعات از جای خود خارج شده یا به شدت آسیب میبینند.
- یاتاقان زدن معمولاً نیاز به باز شدن کامل موتور و تعمیر اساسی دارد که یکی از پرهزینهترین تعمیرات مکانیکی است.
پیستونها و چسبندگی رینگها
گرمای شدید، ساختار فلزی سیلندرها و پیستونها را تحت تأثیر قرار میدهد.
- زمانی که موتور جوش میآورد و شما ناگهان آن را خاموش میکنید، پیستونها در داخل سیلندرها منقبض میشوند.
- اگر در این حالت، رینگهای پیستون به بدنه سیلندر بچسبند، حرکت آنها مختل و در استارت مجدد، آسیب جدی به دیواره سیلندر وارد میشود. به همین دلیل است که توصیه میشود در زمان داغی بیش از حد، هر ۳۰ ثانیه یک تک استارت کوتاه بزنید.
علائم هشدار و راهکارهای پیشگیری
برای جلوگیری از خطرات داغ شدن موتور خودرو، باید به نشانههای هشداردهنده توجه کرده و اقدامات پیشگیرانه را در برنامه خود قرار دهید.
نشانههای اولیه داغ شدن موتور خودرو
- بالا رفتن عقربه دمای آب یا روشن شدن چراغ هشدار.
- خروج بخار از زیر کاپوت.
- بوی شیرین (مایع خنککننده) یا بوی سوختگی (روغن موتور) که به مشام میرسد.
- افت ناگهانی توان موتور و سروصدای غیرعادی.
بیشتر بخوانید: جوش آوردن ماشین در سربالایی
جدول عوامل و قطعات آسیبدیده
| عامل خرابی (داغ شدن) | قطعه آسیبدیده | نتیجه مستقیم | هزینه تعمیر (بالقوه) |
| گرمای بیش از حد | واشر سرسیلندر | سوختن واشر، نشت مایعات | بالا |
| از دست دادن خواص روغن | یاتاقانها و میللنگ | یاتاقان زدن، افزایش اصطکاک | بسیار بالا |
| نقص خنککاری | پمپ آب، رادیاتور | توقف گردش مایع خنککننده | متوسط تا بالا |
| گرمای ناگهانی | پیستون و سیلندر | چسبندگی رینگ پیستون | بالا |
جمعبندی
نادیده گرفتن خطرات داغ شدن موتور خودرو میتواند هزینه تعمیرات جزئی مانند تعویض ترموستات یا پمپ آب را به هزینههای سنگین بازسازی موتور تبدیل کند. همیشه سطح مایع خنککننده و روغن موتور را به طور منظم چک کنید و در صورت مشاهده هرگونه نشانه هشدار، بلافاصله اقدامات ایمنی (خاموش کردن کولر، روشن کردن بخاری و توقف در جای امن) را انجام دهید تا از آسیبهای جبرانناپذیر به پیشرانه خودروی خود جلوگیری کنید.
