جوش آوردن ماشین در سربالایی یکی از مشکلاتی است که بسیاری از رانندگان در سفرهای طولانی یا جادههای کوهستانی با آن روبهرو میشوند. در این شرایط، موتور تحت فشار بیشتری قرار میگیرد و اگر سیستم خنککاری درست عمل نکند، دمای آن به سرعت بالا میرود. این مسئله میتواند نشانهای از ایراد در بخشهایی مانند رادیاتور، ترموستات، پمپ آب یا فن خنککننده باشد. آشنایی با دلایل اصلی این اتفاق و دانستن راههای کنترل و پیشگیری، به شما کمک میکند در موقعیتهای دشوار آرامش خود را حفظ کنید و از آسیب جدی به موتور خودرو جلوگیری شود.
با KMC همراه باشید
علت جوش آوردن ماشین در سربالایی
جوش آوردن ماشین در سربالایی زمانی رخ میدهد که فشار زیادی بر موتور وارد میشود و سیستم خنککاری توان کنترل حرارت را از دست میدهد. در مسیرهای طولانی و شیبدار، موتور برای حفظ قدرت باید بیشتر کار کند و این موضوع دمای آن را بالا میبرد. اگر هر بخش از سیستم خنککننده دچار نقص شود، دمای موتور بهسرعت از حد مجاز عبور میکند و خطر آسیب جدی ایجاد میشود.
۱. فشار مضاعف بر موتور در مسیر صعود
در مسیرهای سربالایی، موتور مجبور است گشتاور بیشتری تولید کند تا خودرو حرکت کند. این افزایش بار مکانیکی حرارت زیادی تولید میکند. اگر جریان هوا یا مایع خنککننده کافی نباشد، گرما در موتور باقی میماند و دما به شکل خطرناکی بالا میرود.
۲. کمبود آب و ضدیخ در رادیاتور
مایع خنککننده نقش مهمی در تعادل دمای موتور دارد. زمانی که سطح آن پایین باشد، انتقال حرارت بهدرستی انجام نمیشود و بخشهای داخلی موتور بیش از حد گرم میشوند. نشتی، تبخیر یا استفاده از آب بیکیفیت میتواند باعث کاهش سطح مایع شود.
۳. خرابی ترموستات
ترموستات زمانی که درست عمل نکند، مانع از گردش آب میان موتور و رادیاتور میشود. گیرکردن آن در حالت بسته سبب میشود حرارت درون موتور محبوس شود و دما بهسرعت افزایش یابد. تعویض دورهای این قطعه از بروز چنین مشکلی جلوگیری میکند.
۴. خرابی واتر پمپ
واتر پمپ وظیفه گردش آب در سیستم خنککننده را دارد. خرابی آن یا شکستن پرههای داخلی باعث میشود مایع بهخوبی در مسیر حرکت نکند. در چنین شرایطی، گرمای موتور تخلیه نمیشود و در سربالایی، احتمال جوش آوردن خودرو بیشتر میشود.
۵. عملکرد نادرست فن رادیاتور
فن رادیاتور هوای خنک را از میان پرههای رادیاتور عبور میدهد تا دمای مایع کاهش یابد. اگر موتور فن بسوزد، رله آن خراب شود یا سنسور دما عمل نکند، فرآیند خنکسازی مختل میشود. بهویژه در ترافیک یا هنگام حرکت آهسته در سربالایی، این ایراد به سرعت باعث داغ شدن موتور میشود.
۶. گرفتگی مسیر عبور آب یا کثیفی رادیاتور
رسوبات، زنگزدگی و گردوغبار، عبور جریان مایع و هوا را مختل میکنند. این وضعیت راندمان خنککاری را کاهش میدهد و گرما در موتور تجمع پیدا میکند. شستوشوی رادیاتور در بازههای زمانی مشخص، راهحلی مؤثر برای پیشگیری است.
۷. پارگی یا شل بودن تسمه دینام
تسمه دینام حرکت واتر پمپ و فن را هماهنگ میکند. هرگونه پارگی یا لغزش در آن مانع از عملکرد درست سیستم خنککننده میشود. بررسی سلامت تسمه در سرویسهای دورهای ضروری است تا از بروز گرمای بیش از حد در موتور جلوگیری شود.
بیشتر بخوانید: تفاوت های گیربکس دو کلاچه تر با دو کلاچه خشک
نشانههای جوش آوردن ماشین در سربالایی
بالا رفتن ناگهانی آمپر دما، اولین علامت هشدار است. در ادامه ممکن است بخار از زیر کاپوت خارج شود یا بوی سوختگی احساس شود. کاهش توان موتور، روشنی چراغ هشدار دما و افت راندمان سوخت نیز نشان میدهند موتور بیش از حد داغ است. در این حالت باید بلافاصله در محل امن توقف کنید.
اقدامات فوری در این زمان
- موتور را ناگهانی خاموش نکنید تا از آسیب به واشر سرسیلندر جلوگیری شود.
- در رادیاتور را تا زمان خنک شدن کامل باز نکنید، زیرا بخار میتواند خطرناک باشد.
- بخاری خودرو را روشن کنید تا بخشی از گرمای موتور از طریق کابین خارج شود.
روشهای پیشگیری از جوش آوردن ماشین در سربالایی
سرویس منظم سیستم خنککننده، بررسی عملکرد ترموستات، واتر پمپ و فن از مهمترین کارهایی است که باید انجام دهید. استفاده از ضدیخ استاندارد با نسبت درست آب و ضدیخ، حفظ سلامت تسمه دینام، کنترل وزن بار و پرهیز از رانندگی با دنده سنگین در مسیرهای شیبدار، همگی به کاهش خطر کمک میکنند. در خودروهای جدید، سیستمهای هوشمند خنککاری و سنسورهای دما نقش مهمی در مدیریت دمای موتور دارند و اگر عملکرد آنها منظم بررسی شود، احتمال بروز این مشکل بسیار کم خواهد بود.
بیشتر بخوانید: پرونده فنی خودرو چیست؟
جمعبندی
جوش آوردن ماشین در سربالایی میتواند به آسیب جدی موتور منجر شود. در این شرایط، فشار زیاد بر موتور و ضعف در عملکرد سیستم خنککننده باعث افزایش دما میشود. بررسی منظم سطح مایع خنککننده، سلامت ترموستات، واتر پمپ و فن رادیاتور از مهمترین اقدامها برای جلوگیری از این مشکل است. اگر در مسیرهای شیبدار رانندگی میکنید، با دنده مناسب حرکت کنید و از وارد کردن فشار زیاد به موتور پرهیز کنید. رعایت این نکات ساده، احتمال این اتفاق در سربالایی را به حداقل میرساند و از هزینههای سنگین تعمیرات جلوگیری میکند.
