با گسترش رقابت در صنعت خودرو و افزایش حساسیت خریداران نسبت به ایمنی، ارزیابی‌های دقیق‌تر و واقع‌گرایانه‌تری مورد توجه قرار گرفته‌اند. در این میان، چین با توجه به رشد سریع بازار خودرو و تنوع تولیدات داخلی، نیاز به سیستمی مستقل برای سنجش ایمنی خودروها را جدی‌تر دنبال کرده است. در این مطلب، به همه چیز درباره تست ایمنی C-NCAP می‌پردازیم و ابعاد مختلف آن را بررسی می‌کنیم.
با KMC همراه باشید.
C-NCAP چیست و چگونه شکل گرفت؟
در سال ۲۰۰۶ چین با همکاری مرکز تحقیقات و فناوری خودروی این کشور، برنامه‌ای مستقل برای ارزیابی ایمنی خودروها راه‌اندازی کرد. این برنامه با الهام از NCAPهای مطرح جهان، مثل نسخه‌های آمریکایی، اروپایی و ژاپنی شکل گرفت. هدف اصلی، پاسخ به نیاز بازار داخلی بود؛ بازاری که به دلیل افزایش تولید، به یک معیار بومی و قابل اعتماد در حوزه ایمنی نیاز داشت. خودروسازان چینی هم با رشد تقاضا، به ابزاری نیاز داشتند که بتوانند محصولاتشان را از نظر ایمنی سنجش‌پذیر و رقابتی کنند.
تفاوت‌های ساختاری C-NCAP با سایر موسسات
در مقایسه با موسساتی مانند EURO NCAP یا JNCAP، شیوه اجرای این برنامه در چین متفاوت است. بیشتر منابع مالی آن با مشارکت مستقیم خودروسازان تأمین می‌شود؛ از خرید خودرو برای تست‌ها تا پرداخت هزینه آزمایش‌ها. برخلاف سیستم‌هایی که بودجه‌شان توسط دولت یا نهادهای مستقل تأمین می‌شود، در چین این فرآیند حالت نیمه‌خصوصی دارد. همچنین نهاد پژوهشی CATARC در تدوین و اجرای دستورالعمل‌ها نقش اساسی دارد. همین تفاوت‌ها باعث شده نوع اعتماد عمومی به نتایج این ارزیابی، در مقایسه با نسخه‌های بین‌المللی، متفاوت باشد.
در مورد آینده حمل‌ونقل بخوانید:
انواع تست‌هایی که در C-NCAP انجام می‌شود
تست‌های ایمنی در این برنامه شامل چند مرحله اصلی هستند. برخورد کامل از جلو، در سرعت ۵۰ کیلومتر بر ساعت، عملکرد بدنه و تجهیزات ایمنی را در تصادف مستقیم می‌سنجد. برخورد ناقص از جلو، با سرعت ۶۴ کیلومتر، تمرکز بیشتری بر ساختار ستون‌ها و پدال‌ها دارد. در برخورد جانبی، جسمی متحرک با سرعت مشخص به پهلوی خودرو ضربه وارد می‌کند. تست ضربه شلاقی میزان محافظت صندلی‌ها را در برخورد عقب ارزیابی می‌کند. همچنین سیستم ترمز اضطراری خودکار و تجهیزاتی مثل کیسه هوا یا هشدار کمربند نیز جداگانه بررسی می‌شوند.
نحوه امتیازدهی و رتبه‌بندی
تا پیش از سال ۲۰۱۸، امتیازدهی در C-NCAP بر پایه عدد ثابت انجام می‌شد و هر تست سهم مشخصی از امتیاز کل داشت. در این مدل، با جمع امتیاز بخش‌های مختلف، خودرو وارد یکی از بازه‌های پنج‌ستاره می‌شد. پس از بازنگری، مدل ارزیابی به صورت درصدی تعریف شد تا انعطاف‌پذیری بیشتری داشته باشد. در این میان، فاکتورهایی مانند ایربگ جانبی، هشدار نبستن کمربند یا تجهیزات ایمنی فعال نیز بر امتیاز نهایی اثر می‌گذارند. برای دریافت پنج ستاره، خودرو باید در هیچ بخش حیاتی نمره صفر نگیرد و همه الزامات امتیازهای مکمل را رعایت کند.
حاشیه‌ها و انتقادات
از زمان راه‌اندازی درباره استقلال مالی و شفافیت این برنامه بحث‌های زیادی مطرح می‌شود. دریافت هزینه مستقیم از خودروسازان برای انجام تست‌ها هم باعث ایجاد تردیدهایی در مورد بی‌طرفی نتایج می‌شود. گاهی نتایج به‌دست‌آمده از خودروهای چینی با نمونه‌های اروپایی مقایسه می‌شود و اختلافات غیرمنتظره‌ای دیده می‌شود. برای مثال، ثبت امتیاز بالاتر از تویوتا کمری یا بی‌ام‌و X1 توسط برخی خودروهای داخلی چین، مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفته است. همین موضوع باعث می‌شود بخشی از کارشناسان و مصرف‌کنندگان نسبت به اعتبار کامل این نتایج محتاط باشند.
روند تکامل و بهبود سیستم
C-NCAP طی سال‌های اخیر مسیر اصلاح و به‌روزرسانی را با سرعت بیشتری دنبال کرده است. بازنگری‌های انجام‌شده در سال‌های ۲۰۱۲، ۲۰۱۵ و به‌ویژه ۲۰۱۸، ساختار ارزیابی را به سطحی نزدیک‌تر به استانداردهای جهانی رساند. تیم اجرایی C-NCAP تست‌هایی مثل ضربه شلاقی و سیستم‌های کمکی رانندگی را مستقیماً وارد پروتکل ارزیابی کرده و دامنه بررسی‌ها را گسترش داده است. کارشناسان این پروژه برای افزایش دقت، از آدمک‌های جدید با قابلیت سنجش پیشرفته‌تر استفاده کرده‌اند. آن‌ها این اصلاحات را طراحی کرده‌اند تا عملکرد خودروها را در شرایط نزدیک به واقعیت بررسی کنند و کیفیت ارزیابی‌ها را به شکل قابل توجهی بالا ببرند.
اگر به خودروهای جک علاقه‌مند هستید، این مقاله را بخوانید: تمام خودروهای جک موجود در بازار ایران
C-NCAP؛ استاندارد واقعی یا ابزار بازاریابی؟
تعداد ستاره‌هایی که یک خودرو از این برنامه دریافت می‌کند، در معرفی آن نقش تعیین‌کننده‌ای دارد. بسیاری از خودروسازان چینی از این نتایج برای تأکید بر ایمنی محصولاتشان استفاده می‌کنند. همین مسئله باعث می‌شود برخی تحلیل‌گران این سوال را مطرح کنند که آیا هدف اصلی این تست‌ها ارتقاء ایمنی واقعی است یا استفاده تبلیغاتی. با وجود این نگاه، نمی‌توان نقش این برنامه را در ایجاد رقابت ایمنی و بهبود نسبی سطح خودروهای تولید داخل نادیده گرفت. C-NCAP در فضای داخلی چین همچنان اثرگذاری قابل توجهی بر تصمیم مصرف‌کنندگان دارد.
جمع‌بندی
در سال‌های اخیر، بررسی دقیق‌تر ایمنی خودروها به یکی از معیارهای اصلی خریداران تبدیل شده است. در این میان، شناخت درست از روش‌ها و پشت‌صحنه ارزیابی‌ها اهمیت بیشتری پیدا کرده است. همه چیز درباره تست ایمنی C-NCAP زمانی معنا پیدا می‌کند که نتایج آن با دقت سنجیده شوند و جایگاه واقعی آن در بهبود محصولات و تصمیم‌گیری مصرف‌کننده به‌درستی درک شود.
